Xu hướng phát triển khoa học và công nghệ toàn cầu đang phát triển, các việc khởi nghiệp sáng tạo được xem là hoạt động HOT giúp tăng trưởng kinh tế, nâng cao năng lực cạnh tranh. Vậy khởi nghiệp sáng tạo là gì? Hãy cùng SPEEDL tìm hiểu ngay với bài viết chi tiết dưới đây nhé!
1. Khởi nghiệp sáng tạo
Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, hay còn gọi là Startup, đại diện cho một hành trình khởi đầu dựa trên ý tưởng độc đáo, tạo ra sản phẩm mới hoặc nâng cấp sản phẩm cũ với những điểm độc đáo và ưu việt, vượt trội so với các sản phẩm, dịch vụ hiện đã có trên thị trường, và điều này thường diễn ra một cách nhanh chóng và mạnh mẽ.
Theo định nghĩa của Luật Hỗ trợ Doanh nghiệp Nhỏ và Vừa năm 2017, doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo được hình thành để thực hiện các ý tưởng dựa trên việc tận dụng tài sản trí tuệ, công nghệ, và mô hình kinh doanh mới, mang theo khả năng tăng trưởng nhanh chóng.
2. Hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo (Startup ecosystem)
Hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, hay còn được gọi là Startup ecosystem, bao gồm một loạt các yếu tố và chủ thể đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của doanh nghiệp khởi nghiệp Đổi mới Sáng tạo (DNKMST). Cụ thể, hệ sinh thái này gồm có:
- Cá nhân, Nhóm cá nhân, Doanh nghiệp khởi nghiệp DNKMST: Những nhà sáng lập, doanh nghiệp khởi nghiệp và nhóm nghiên cứu chính là những người tạo nên nhịp điệu và năng lượng cho hệ sinh thái này.
- Chủ thể hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp phát triển: Bao gồm cả chính sách và luật pháp của nhà nước về thành lập doanh nghiệp, tổ chức đầu tư mạo hiểm, thuế, cơ chế thoái vốn, và các hỗ trợ khác nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của DNKMST.
- Cơ sở hạ tầng dành cho khởi nghiệp: Bao gồm các khu không gian làm việc chung, cơ sở vật chất phục vụ thí nghiệm, thử nghiệm để xây dựng sản phẩm mẫu và các dịch vụ hỗ trợ khác.
- Vốn và Tài chính: Gồm các quỹ đầu tư mạo hiểm, nhà đầu tư cá nhân, ngân hàng, tổ chức đầu tư tài chính và các nguồn vốn hỗ trợ tài chính khác.
- Văn hóa khởi nghiệp: Bao gồm văn hóa doanh nhân, lòng chấp nhận rủi ro, tinh thần mạo hiểm và sẵn sàng đối mặt với thất bại là những yếu tố quan trọng để khích lệ sự đổi mới và sáng tạo.
- Tổ chức cung cấp dịch vụ hỗ trợ khởi nghiệp, huấn luyện viên và tư vấn khởi nghiệp: Đây là các đối tác hỗ trợ cung cấp kiến thức, kỹ năng và tư vấn cho DNKMST.
- Trường đại học và Các khóa đào tạo, tập huấn: Cung cấp nguồn nhân lực chất lượng và kiến thức chuyên sâu cho cộng đồng khởi nghiệp.
- Nhà đầu tư khởi nghiệp: Là những người, tổ chức có khả năng cung cấp vốn đầu tư và hỗ trợ phát triển cho DNKMST.
- Nhân lực cho doanh nghiệp khởi nghiệp: Bao gồm các chuyên gia, nhân viên và người lao động khác cần thiết để DNKMST hoạt động hiệu quả.
- Thị trường trong nước và quốc tế: Là môi trường tiêu thụ sản phẩm và dịch vụ của DNKMST, cũng như là cơ hội mở rộng quy mô kinh doanh.
Có thể bạn chưa biết:
23 ideas khởi nghiệp bán lẻ GẦN GŨI, ĐƠN GIẢN, THÀNH CÔNG
10 cuốn sách khởi nghiệp, đáng đọc nhất trước khi khởi nghiệp 2024
7 Tấm gương khởi nghiệp từ 2 bàn tay trắng SIÊU NỔI 2024
3. Cố vấn dẫn dắt khởi nghiệp (Startup Coach/Mentor)
Cố vấn dẫn dắt khởi nghiệp, hay còn được gọi là “Startup Coach” hoặc “Mentor,” là những cá nhân hoặc nhóm có sự hiểu biết sâu rộng về lĩnh vực khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Mặc dù họ không tham gia trực tiếp vào các hoạt động kinh doanh và quản lý của các doanh nghiệp khởi nghiệp, nhưng đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ, định hướng, dẫn dắt, và tư vấn cho các Doanh nghiệp khởi nghiệp Đổi mới Sáng tạo (DNKMST) trong quá trình thành lập, phát triển và điều hành.
Cố vấn khởi nghiệp thường có các nhiệm vụ chính như sau:
- Hướng dẫn chiến lược: Cung cấp sự hỗ trợ và định hình chiến lược cho DNKMST, giúp họ xây dựng và phát triển kế hoạch kinh doanh chi tiết.
- Chia sẻ kinh nghiệm: Dựa trên kinh nghiệm cá nhân và sự thành công trong lĩnh vực khởi nghiệp, cố vấn có thể chia sẻ những bài học quý báu và giúp DNKMST tránh những sai lầm thường gặp.
- Xây dựng mạng lưới: Hỗ trợ trong việc xây dựng mạng lưới quan hệ, kết nối với các đối tác, nhà đầu tư, và nguồn lực quan trọng khác.
- Tư vấn về sản phẩm và thị trường: Giúp DNKMST hiểu rõ hơn về thị trường, người tiêu dùng, và cách phát triển sản phẩm/dịch vụ để đáp ứng nhu cầu thị trường.
- Hỗ trợ tâm lý và động viên: Cung cấp hỗ trợ tinh thần và động viên trong những thời kỳ khó khăn, giúp DNKMST vượt qua thách thức.
4. Giảng viên khởi nghiệp (Trainers/Educators)
Giảng viên khởi nghiệp, còn được gọi là “Trainers” hay “Educators,” là những cá nhân hoặc nhóm có sự hiểu biết sâu rộng về lĩnh vực khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Chúng ta có thể nhìn nhận rằng, giảng viên khởi nghiệp không chỉ đóng vai trò trong việc hỗ trợ và tư vấn, mà còn chủ động tham gia trực tiếp vào quá trình đào tạo, hướng dẫn, và cung cấp kiến thức, kỹ năng, và công cụ cần thiết cho các đối tượng khác trong hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo.
5. Nhà đầu tư thiên thần (Angel investor)
Nhà đầu tư thiên thần, hay còn được gọi là “Angel investor,” là những cá nhân đầu tư cung cấp vốn cho các doanh nghiệp khởi nghiệp, thường dưới dạng khoản vay có thể chuyển đổi thành cổ phần (convertible debt) hoặc mua cổ phần (ownership equity) của doanh nghiệp. Các nhà đầu tư thiên thần có thể đầu tư độc lập hoặc tổ chức thành các câu lạc bộ/mạng lưới để chia sẻ thông tin và cùng đóng góp vốn cho các doanh nghiệp. Họ cũng có thể thực hiện đầu tư qua mạng thông qua các quỹ đầu tư huy động vốn từ cộng đồng (equity-based crowdfunding).
6. Cơ sở ươm tạo công nghệ, ươm tạo doanh nghiệp công nghệ (Business Incubator)
Cơ sở ươm tạo công nghệ, hay còn gọi là “Business Incubator,” là những tổ chức có nhiệm vụ hỗ trợ cá nhân, nhóm cá nhân, và doanh nghiệp trong quá trình chuyển từ ý tưởng Đổi mới Sáng tạo (ĐMST) đến việc phát triển công nghệ hoặc đạt được mục đích cụ thể của họ (ví dụ như mục đích gọi vốn, đổi mới công nghệ, v.v.). Quá trình ươm tạo thường kéo dài từ vài tháng đến vài năm. Thông thường, các cơ sở ươm tạo cung cấp hỗ trợ thông qua tư vấn và cung cấp cơ sở vật chất và kỹ thuật, bao gồm cả phòng thí nghiệm, thử nghiệm và không gian làm việc. Các cơ sở ươm tạo thường được tổ chức tại các trường đại học, viện nghiên cứu và thường sử dụng nguồn ngân sách từ ngân sách nhà nước để hoạt động.
7. Tổ chức thúc đẩy kinh doanh (Business Accelerator)
Tổ chức thúc đẩy kinh doanh (Business Accelerator) là một tổ chức có nhiệm vụ hỗ trợ cá nhân, nhóm cá nhân, và doanh nghiệp khởi nghiệp để họ có thể tiếp cận nguồn vốn đầu tư từ các quỹ Đầu tư Mạo Hiểm (ĐTMH). Quy trình hỗ trợ khởi nghiệp của Business Accelerator thường kéo dài từ 3 đến 4 tháng. Business Accelerator thường tập trung vào việc hỗ trợ các nhóm khởi nghiệp có công nghệ hoàn chỉnh hoặc có ý tưởng sáng tạo nhưng không đòi hỏi nhiều thời gian để hoàn thiện công nghệ, ví dụ như các ý tưởng về thương mại điện tử. Hoạt động của Business Accelerator cũng có thể được xem xét là hoạt động “hậu ươm tạo,” sau khi nhóm khởi nghiệp đã được hỗ trợ qua cơ sở ươm tạo. Business Accelerator thường cung cấp hỗ trợ trong hình thức tư vấn, cung cấp không gian làm việc chung và đặc biệt là cung cấp vốn mạo hiểm để đổi lấy một phần sở hữu trong doanh nghiệp khởi nghiệp.
8. Quỹ ĐTMH (Venture Capital Fund – VC)
Quỹ Đầu tư Mạo Hiểm (Venture Capital Fund – VC) là những quỹ đầu tư được giao trách nhiệm quản lý tiền của các nhà đầu tư, với mong muốn đầu tư vào các doanh nghiệp khởi nghiệp và doanh nghiệp mới nổi có tiềm năng phát triển nhanh. Các quỹ Đầu tư Mạo Hiểm thường quy mô từ vài trăm nghìn đến vài triệu hoặc thậm chí chục triệu USD. Thường, quỹ Đầu tư Mạo Hiểm chọn giai đoạn đầu tư khi doanh nghiệp khởi nghiệp đã chứng minh được sự cần thiết trên thị trường và doanh thu bắt đầu tăng đều. Tuy nhiên, cũng có những quỹ Đầu tư Mạo Hiểm đầu tư ở giai đoạn ban đầu khi doanh nghiệp khởi nghiệp đang phát triển công nghệ, đưa sản phẩm thử nghiệm ra thị trường và có thể chưa có doanh thu.
Lợi nhuận của quỹ Đầu tư Mạo Hiểm thường đến khi doanh nghiệp khởi nghiệp đạt được thành công và niêm yết cổ phiếu lần đầu trên sàn chứng khoán (IPO) hoặc khi doanh nghiệp khởi nghiệp trở nên thành công và được bán lại cho một doanh nghiệp khác với giá trị cao. Thời gian chu kỳ đầu tư của quỹ Đầu tư Mạo Hiểm thường kéo dài từ 5-7 năm.
9. Sàn gọi vốn cộng đồng (crowdfunding)
Sàn Gọi vốn Cộng đồng (crowdfunding) là một hình thức mới cho phép các nhà đầu tư thiên thần và những người hảo tâm có thể đầu tư hoặc hỗ trợ các dự án khởi nghiệp thông qua các nền tảng đầu tư trực tuyến. Mô hình này mang lại điều thuận lợi là thông tin về một dự án khởi nghiệp được chia sẻ với một lượng lớn nhà đầu tư và người hỗ trợ, và ngược lại, nhà đầu tư và người hỗ trợ cũng có cơ hội tiếp cận nhiều dự án tiềm năng cùng một lúc. Hơn nữa, đầu tư qua mạng cho phép nhà đầu tư tham gia mọi lúc, mọi nơi. Ví dụ, một dự án khởi nghiệp ở Việt Nam có thể thu hút vốn đầu tư nhanh chóng từ các nhà đầu tư ở châu Âu và Hoa Kỳ.
Có 03 loại hình sàn gọi vốn cộng đồng bao gồm sàn gọi vốn vay (loan-based crowdfunding), sàn gọi vốn đầu tư (equity-based crowdfunding) và sàn gọi vốn dưới dạng phần thưởng (reward-based crowdfunding).
10. Khu tập trung dịch vụ khởi nghiệp sáng tạo
Khu tập trung Dịch vụ Khởi nghiệp Đổi mới sáng tạo là một khu vực địa lý cận kề, tập trung các hoạt động và dịch vụ hỗ trợ cho cá nhân, nhóm cá nhân, và doanh nghiệp khởi nghiệp Đổi mới sáng tạo (ĐMST). Trong khu vực này, bạn sẽ tìm thấy các tiện ích như không gian làm việc chung (co-working space), các tổ chức tư vấn, hỗ trợ, ươm tạo, và các cơ sở văn phòng đại diện của các quỹ đầu tư dành cho khởi nghiệp ĐMST. Mục tiêu của khu tập trung này là kết nối và hỗ trợ tối đa nhu cầu của doanh nghiệp khởi nghiệp ĐMST.
Trong khu vực này, các sự kiện, hội thảo, tọa đàm thường xuyên được tổ chức để nâng cao năng lực của doanh nghiệp khởi nghiệp ĐMST. Đồng thời, các triển lãm sản phẩm và dịch vụ của doanh nghiệp khởi nghiệp ĐMST cũng được tổ chức để thu hút sự chú ý từ các nguồn đầu tư trong nước và quốc tế. Bên cạnh đó, tùy thuộc vào điều kiện và chính sách cụ thể của từng quốc gia, các doanh nghiệp khởi nghiệp ĐMST có thể được phép thử nghiệm sản phẩm và dịch vụ tại khu vực này.
11. Sự kiện khởi nghiệp ĐMST
Sự kiện khởi nghiệp Đổi mới sáng tạo (ĐMST) có thể bao gồm nhiều hoạt động hấp dẫn như tọa đàm, hội thảo, hội thảo khoa học về khởi nghiệp ĐMST. Ngoài ra, có thể có triển lãm và trưng bày sản phẩm/dịch vụ của các doanh nghiệp khởi nghiệp ĐMST, mang lại cơ hội cho họ để giới thiệu và quảng bá.
Cuộc thi ý tưởng, dự án, thi thuyết trình, và hoạt động gọi vốn đầu tư là những cơ hội tuyệt vời để cá nhân và doanh nghiệp khởi nghiệp ĐMST thể hiện tài năng và thu hút sự chú ý của cộng đồng đầu tư. Những sự kiện này còn cung cấp nền tảng để phát triển kỹ năng đặc thù cần thiết.
Hoạt động kết nối đầu tư và doanh nghiệp khởi nghiệp ĐMST giúp tạo ra môi trường thuận lợi cho việc gặp gỡ, trao đổi ý kiến và tìm kiếm nguồn vốn. Các hoạt động kết nối cố vấn và huấn luyện viên khởi nghiệp cũng đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ và định hình phát triển của doanh nghiệp khởi nghiệp ĐMST.
Cuối cùng, sự kiện cũng tập trung vào việc kết nối nguồn nhân lực cho khởi nghiệp ĐMST, tạo ra cơ hội hấp dẫn cho những người muốn tham gia vào môi trường khởi nghiệp và đóng góp vào sự phát triển của các doanh nghiệp khởi nghiệp ĐMST.
Hy vọng với các khái niệm về khởi nghiệp sáng tạo mà SPEEDL gửi đến, các bạn cũng đã có thêm cho mình nhiều thông tin hữu ích. Chúc các bạn khởi nghiệp thành công trong thời gian ngắn nhất.
